संस्कृत शिक्षा शास्त्र की महत्वपूर्ण प्रश्नोत्तरी: uptet/ctet/super tet

संस्कृत पेडागोजी की महत्वपूर्ण वस्तुनिष्ठ प्रश्न- Sanskrit Pedagogy Practice Question Answer for uptet/ CTET and all TET Exam

1.त्रिभाषासूत्रानुसारं प्रथमभाषा भवेत् –

(a) आंग्लभाषा

(b)आधुनिक भारतीय भाषा

(c)हिंदी भाषा

(d) मातृभाषा अथवा प्रांतीयभाषा

Ans- (d)

2. भाषायं निरन्तर,समग्रमल्याङ्कनार्थं कस्योपरि बलं देयम् ?

(a) शुद्‌धोच्चारणम्

(b)विभिन्नसन्दर्भेषु भाषाप्रयोगसामर्थ्यम्

(c) उत्तम- शब्दावली

(d) परियोजनाकार्यम्

Ans-(b)

3. अधस्तनेषु अभिजातभाषायाः किं निकषं नास्ति

(a) भाषायाः1500 – 2000 वर्ष पुरातनः इतिहासः लिखित साहित्यम् अस्ति

(b) भाषायाः कानिचन प्राचीन साहित्यानि महाकाव्यानि सन्ति

(c) भाषा अनुसूचितभाषावर्गे न स्यात्

(d) भाषायाः मोलिकसाहित्यपरम्परा स्यात् इतरभाषा वर्गेभ्यः उद्धत साहित्य स्वीकुयात्

Ans-(c)

4. विद्यार्थिनां श्रवण कौशलस्य आकलनं कर्तुशक्यते –

(a) प्रतिदिनं पुनः पुनः अभ्यासद्वारा ।

(b)कथाया: वर्णनकृत्वा तदुपरिबोधपरकप्रैशनः ।

(c) अधिकं मौनवाचनार्थम् अवसरप्रदानेन ।

(d) छात्रान् भ्रमणार्थं बहिः नीत्वा ।

Ans-(b)

4. पठनस्य प्रारम्भिकस्थितौ शिक्षक: ध्यानंदधात्-

(a) भाषायाः वर्णमालायाः कण्ठस्थीकरणे ।

(b) पठनस्यप्रवाहो

(c) अक्षर- ध्वनि- समन्वये

(d) पठनस्य शुद्धता याम्

Ans-(c)

5. अधस्तनेषु किं भाषाधिगृहणाधिगमयोः मूलभूतं पार्थक्यं वर्तते ?

(a) प्रवाह: शुद्धता च

(b) भाषायाः साम्मुख्यम्

(c) शुद्धता वेगः च

(d) वेग: उच्चारणम्च

Ans-(b)

6.प्राथमिकस्तरे बालस्य भाषाविकासार्थ सर्वतोमहत्वपूर्णम् अस्ति

(a)व्याकरणम् ज्ञानम्

(b) भाषासमृद्ध वातावरणाम्

(c) भाषायाः पाठ्यपुस्तकम्

(d) बालस्य आकलनम्

Ans-(b)

7. पत्राधानम् एकम् उदाहरणम् अस्ति

(a)स्वतः आकलनस्य

(b) शिक्षकाकलनस्य

(c) उभयं स्वत: आकलनस्य शिक्षका कलनस्यच

(d) राजबोर्ड द्वारा आकलनस्य

Ans-(c)

8. वर्गप्रहेलिका क्रीडा वर्धयति

(a) श्रण कौशलम्

(b) लेखन कौशलम्

(c) शब्दज्ञानम्

(d) साहित्यकम् अर्थम्

Ans-(c)

9. भाषायाः अक्षर- ध्वनिसंबधस्थापन द्वारा पठनस्य अध्यापनम् अस्ति

(a) प्रत्यक्षविधिः

(b) शाब्दिक विधिः

(c) समग्रभाषाविधिः

(d) आंशिकभाषाविधिः

Ans-(b)

10. छात्राः गरुड़ विषये एकां कवितां पठितुम् आरभन्ते । पठनात् पूर्व शिककस्य महत्वपूर्ण कार्यम् अस्ति

(a) छात्रान् प्रति कठिनशब्दानाम् अर्थज्ञानाय कथनम्

(b) कवेः विषये अधिकं विवरणं छात्रेभ्य: दातव्यम्

(c) कवितायां विद्यमानान् कठिनशब्दान् रेखाङ्कितान् कर्तुं छात्रान् प्रति कथनम्

(d) गरुड विषये छात्रान् प्रति चर्चायाः कृते कथनम्

Ans-(d)

11 . विद्यालये यथार्थतया आंग्ला भाषायाः शिक्षणार्थ महत्वपूर्णम् अङ्गम अस्ति

(a) तत्स्थानीय शिक्षकस्य उपस्थितिः

(b) आनुपूर्व्येण व्याकरण नियमानां शिक्षणम्

(c) शुद्धोच्चारणस्य शिक्षणम्

(d) भाषाया: प्रयोगार्थम् अवसर:

Ans-(d)

12. समुचितः भाषा कौशल – क्रमः मन्यते –

(a) श्रवणं पठनं भाषणं लेखनम्

(b) भाषणं श्रवणं पठनं लेखनम्

(c) श्रवणं भाषणं लेखनं पठनं च

(d) श्रवणं भाषणं पठनं लेखनञ्च

Ans-(d)

13.प्रतिपुष्टिः अस्ति –

(a) उभय शिक्षक शिक्षार्थिनां कृते स्व स्वविकासाव

(b) मातृणां पितृणां कृते तेषां बालानां गृहकार्य करणाय परीक्षा प्रस्तुतपर्थ च

(c) शिक्षार्थिनां कृते अधिगम विकासाय

(d) शिक्षकाणां कृते अध्यापनविकासाय

Ans- (a)

14. संस्कृताध्यापनस्य श्रव्यदृश्य साधनं विद्यते –

(a) प्रतिकृतिः

(b) श्यामपटः

(c) दूरदर्शनम्

(d) ध्वन्यभिलेखः

Ans-(c)

15. संस्कृत भाषा शिक्षण समये नगरस्य भोगोलिकी स्थितिमवगन्तुं कस्य अधिगम साधनस्य प्रयोगः कर्तु शक्यते ?

(a) मानचित्रस्य

(b) रेखाचित्रस्य

(c) पत्र कस्य

(d) श्यामपट्टस्य

Ans- (a)

16. पाठ्य पुस्तकस्य स्थानं शिक्षण महत्वपूर्ण विद्यते –

(a) बालकानां ज्ञानस्य सीमायाः विस्ताराय

(b) व्यावहारिक ज्ञानस्य सम्पादनाय

(c) छात्रेषु स्वाध्यायं प्रति रुच्युत्पादनाय

(d) उपर्युक्तानां सर्वेषाम् उद्देश्यानां सम्पादक

Ans-(d)

17. शिक्षणविधीनां समीकरणे शिक्षास्तरस्य उन्नतिकरणे च सहायकं भवति –

(a) पाठ्‌यपुस्तकम्

(b) मूल्यांकनम्

(c) गृहकार्यम्

(d) अध्यापनम्

Ans-(b)

18. छात्राणां दैनिक कार्याणां सर्वासां परीक्षणां च मूल्यांकन भवेत्

(a) आंतरिक मूल्यांकनेन

(b) बाहामूल्यांकनेन

(c) सततमूल्यांकनेन

(d) परीक्षया

Ans-(c)

19. संस्कृते मौखिक परीक्षया कस्य कौशलस्य मूल्यांकनं कर्तुंन शक्यते?

(a) श्रवणस्य

(b) पठनस्य

(c) भाषणस्य

(d) लेखनस्य

Ans-(d)

20. भाषाध्ययनार्थम् अन्तिमप्रयत्नौ भवति-

(a) भाषणमू

(b) लेखनम्

(c) वाचनम्

(d) श्रवणम्

Ans-(b)